Tuberculose: WGO lanceert wereldwijde campagne om de meest kwetsbaren te beschermen

Vorige week, op 24 maart, was het Wereldtuberculosedag. Die infectieziekte is een van de dodelijkste ter wereld en veroorzaakt meer dan een miljoen doden per jaar. In België is de situatie dankzij preventieve maatregelen stabiel en is er zelfs een dalende trend in het aantal gevallen. Om het bewustzijn van het grote publiek te vergroten, heeft de Wereldgeondheidorganisatie (WHO) haar preventiecampagne gedeeld met de slogan: “Yes! We Can End TB: Commit, Invest, Deliver”. De slogan roept op tot dringende investeringen om de diensten voor de behandeling van tbc overal ter wereld te beschermen en te behouden voor wie ze nodig heeft.

Zoals Vivalis uitlegt in een recente waarschuwing, kunnen bepaalde acties het verschil maken om de besmetting en verspreiding van tuberculose te voorkomen. Raadpleeg een arts als je symptomen hebt zoals langdurige hoest, koorts en onverklaarbaar gewichtsverlies en laat je testen als je een verhoogd risico loopt. Voltooi de behandeling als je tuberculose hebt en bedek je mond en neus als je hoest of niest, gooi gebruikte zakdoekjes in de vuilnisbak, pas een goede handhygiëne toe en ventileer of draag een masker als dat nodig is. In het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad geldt voor tuberculose (of tbc) een meldingsplicht. Gelukkig zetten in Brussel de vzw’s In haar persbericht roept de WGO op tot dringende maatregelen tegen de wereldwijde verstoring van tbc-bestrijdingsdiensten, die het leven van miljoenen mensen bedreigt.

{Persbericht van de WGO}

Volgens onze schattingen hebben de wereldwijde inspanningen om tuberculose te bestrijden sinds 2000 de levens gered van 79 miljoen mensen. De huidige drastische en abrupte daling van de financiering voor wereldwijde gezondheidsacties dreigt die vooruitgang echter teniet te doen. De toenemende resistentie tegen medicijnen, vooral in Europa, en de aanhoudende conflicten in het Midden-Oosten, Afrika en Oost-Europa verergeren de situatie van de meest kwetsbaren nog meer.

De slogan voor Wereldtuberculosedag 2025 luidt dan ook “Yes! We Can End TB: Commit, Invest, Deliver”. Het is een oproep die de urgentie van de situatie benadrukt, de verantwoordelijkheidszin aanwakkert en hoop geeft. “De enorme wereldwijde vooruitgang van de afgelopen twintig jaar in de strijd tegen tuberculose wordt vandaag bedreigd, nu bezuinigingen de toegang tot preventie-, test- en behandelingsdiensten voor mensen met tuberculose beginnen te verstoren”, zegt dokter Tedros Adhanom Ghebreyesus, directeur-generaal van de WGO. “Maar we mogen niet afzien van de concrete verbintenissen die de wereldleiders nog maar anderhalf jaar geleden tijdens de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties zijn aangegaan en die tot doel hebben sneller een einde te maken aan tuberculose. De WGO is vastbesloten om samen met alle donoren, partners en getroffen landen de impact te verminderen van de teruglopende financiering en innovatieve oplossingen te vinden”, gaat hij verder.

Teruglopende financiering bedreigt overal ter wereld de inspanningen om tuberculose te bestrijden

Volgens gegevens van de WGO wordt de strijd tegen tuberculose ernstig verstoord in verschillende landen die het zwaarst getroffen worden door bezuinigingen. Het gaat in de eerste plaats om landen in de Afrikaanse regio van de WGO, gevolgd door landen in Zuidoost-Azië en het westelijke deel van de Stille Oceaan. Concreet worden zevenentwintig landen geconfronteerd met catastrofale tekortkomingen in de aanpak van tuberculose, wat vreselijke gevolgen heeft:

personeelstekorten brengen de dienstverlening in gevaar;
diagnostische diensten zijn ernstig verstoord, waardoor de diagnose en behandeling vertraging oplopen;
de vernietiging van gegevens- en bewakingssystemen brengen het toezicht en de zorgverlening in gevaar;
de mobilisatie van gemeenschappen neemt af, ook voor het actief opsporen van gevallen, het testen en de contactopsporing, wat leidt tot vertragingen in de diagnose en een toename van het besmettingsrisico.

Negen landen melden problemen bij de aankoop en levering van tuberculosemedicijnen, waardoor de behandelingscontinuïteit en de genezing van patiënten in gevaar komen.

Het tekort aan financiering voor de wereldwijde bestrijding van tuberculose zal in 2025 nog vergroten door bezuinigingen. In 2023 was slechts 26% van de 22 miljard dollar die jaarlijks nodig is voor de preventie en behandeling van tuberculose beschikbaar, wat een zeer aanzienlijk tekort betekende. Ook het onderzoek naar tuberculose maakt een crisis door: in 2022 ging er slechts 20% van de jaarlijkse doelstelling van 5 miljard dollar naartoe, wat een aanzienlijke rem zet op de vooruitgang op het gebied van diagnostische middelen, behandelingen en vaccins. Via een specifieke raad, de TB Vaccine Accelerator Council, leidt de WGO de inspanningen om sneller een vaccin tegen tuberculose te ontwikkelen, maar zonder dringende financiële toezeggingen blijft de vooruitgang in gevaar.

Gezamenlijke verklaring met het maatschappelijk middenveld

In het licht van de urgente problemen die de tbc-bestrijdingsdiensten overal ter wereld bedreigen, hebben de directeur-generaal van de WGO en de Civil Society Task Force on Tuberculosis, een uitwisselingsplatform van de WGO met het maatschappelijk middenveld, een duidelijke gezamenlijke verklaring gegeven. Daarin roepen ze regeringen, wereldgezondheidsleiders, donoren en beleidsmakers op tot onmiddellijke gecoördineerde inspanningen om verdere verstoring te voorkomen. De verklaring noemt vijf hoofdprioriteiten:

de verstoring van tbc-bestrijdingsdiensten dringend aanpakken en ervoor zorgen dat de genomen maatregelen toereikend zijn voor de omvang van de crisis;
zorgen voor duurzame nationale financiering om doorlopende en rechtvaardige toegang tot tuberculosepreventie en -zorg te garanderen;
essentiële tbc-bestrijdingsdiensten behouden, waaronder de toegang tot levensreddende medicijnen, diagnostische hulpmiddelen, behandelingen en sociale bescherming en de intersectorale samenwerking voortzetten;
nationale samenwerkingsplatforms oprichten of opnieuw opstarten door samenwerkingen te bevorderen tussen het maatschappelijk middenveld, ngo’s, donoren en beroepsverenigingen om de uitdagingen het hoofd te bieden;
systemen voor het toezicht en vroegtijdige waarschuwingen verbeteren om de impact in realtime te beoordelen en snel verstoringen te detecteren.

“Deze dringende oproep komt op het juiste moment en benadrukt de noodzaak van snelle en doortastende actie om de vooruitgang in de strijd tegen tuberculose wereldwijd te ondersteunen en een terugval te voorkomen die tot sterfte kan leiden”, aldus dokter Tereza Kasaeva, directeur van het wereldprogramma van de WGO voor tbc-bestrijding en respiratoire gezondheid. “Investeren in de uitroeiing van tuberculose is niet alleen een morele plicht, maar ook een economische noodzaak: elke dollar die wordt uitgegeven aan preventie en behandeling levert ongeveer 43 dollar op”, voegt ze eraan toe.

Nieuwe richtlijnen voor tuberculose en respiratoire gezondheid

De WGO werkt vooral aan de duurzame integratie van tuberculose en respiratoire gezondheid in de eerstelijnsgezondheidszorg. De nieuwe technische richtlijnen van de WGO beschrijven de essentiële acties voor het hele zorgcontinuüm, waarbij de nadruk zowel ligt op de preventie en vroegtijdige opsporing van tuberculose en comorbiditeiten als op de optimalisering van de zorgverlening van bij het eerste contact en de verbetering van de opvolging. In die richtlijnen pleit de organisatie ervoor de bestaande gezondheidszorgsystemen beter te benutten door te focussen op veelvoorkomende risicofactoren zoals overbevolking, roken, ondervoeding en milieuvervuiling.

Door de determinanten van tuberculose aan te pakken én door (niet-)overdraagbare ziekten en ademhalingsaandoeningen te bestrijden en rekening te houden met handicaps als onderdeel van een uniforme strategie wil de WGO de mondiale respons versterken en de gezondheidsresultaten duurzaam verbeteren.

Op Wereldtuberculosedag roept de WGO gemeenschappen, samenlevingen, donoren, regeringen en gewone mensen zoals jij en ik op om hun steentje bij te dragen om tuberculose voorgoed uit te roeien. Zonder gezamenlijke actie van alle belanghebbende partijen zullen de middelen om tuberculose te bestrijden opraken, waardoor tientallen jaren van vooruitgang teniet zullen worden gedaan, miljoenen levens in gevaar zullen komen en de volksgezondheid zal worden bedreigd.

→ Ontdek de campagne van de WGO ter bestrijding van tuberculose (in het Engels)

Gedeeld door Samuel Walheer

LEES OOK: