De vzw ‘Une note pour chacun’ organiseert sinds 1992, dus ondertussen al 30 jaar, muzikale activiteiten voor zieke kinderen in vier Brusselse ziekenhuizen. Met hun instrumenten brengen de musici een creatieve en fantasierijke dimensie binnen in de diensten voor kindergeneeskunde. Hospichild liep een ochtend mee met Christian Merveille, de peter van de vereniging en ook muzikant en dichter, en met Pascale de Laveleye, stichter en muzikante, in het schooltje van het Kinderziekenhuis. Een verslag.
In de kleuterklas van de Robert Dubois-school treffen we een stel kinderen, dat opgenomen is in de pediatrische afdeling van het UKZKF. Ze zitten rond een grote tafel en proeven van sapjes, koekjes en allerlei tussendoortjes. Sommige krijgen zuurstof toegediend, andere hebben verbanden of zitten in een rolstoel. Maar allemaal lachen en zingen ze uit volle borst. De dirigente is Pascale de Laveleye, muzikante en de oprichtster van ‘Une note pour chacun’. Ze zingen de tekst van het zelf geschreven en opgenomen liedje ‘Marmiton’.
Liedjes bedenken met de leerlingen van de Robert Dubois-school
Het was een bijzondere, zelfs symbolische voormiddag voor de kinderen. De beide leden van de vereniging kwamen hen cd’s brengen met hun eigen creatie. Maar slechts enkelen horen hun eigen stem op ‘Marmiton’. De meesten verblijven nu eenmaal tijdelijk in de school, en gelukkig maar. Want dat betekent dat het beter gaat met hen, of dat ze genezen zijn. De cd-opname is maar een van de vele projecten van de vereniging. Eenmaal per jaar en voor een periode van drie maanden, komen twee muzikanten langs en vragen ze de kinderen om teksten en melodieën te bedenken, muziek te kiezen die ze graag horen, stemmen op te nemen, het cd-hoesje te ontwerpen…
Zich leren uitdrukken via zang en muziek
Dit jaar is er dus de cd ‘Marmiton’ rond het thema van de keuken en ‘Europa’, opgenomen met de lagereschoolkinderen, die handelt over de monumenten van de verschillende landen. “De kinderen amuseren zich niet alleen door samen een artistiek project te realiseren, ze steken er ook iets van op. Het onderwerp wordt behandeld in de lessen, zodat ze hun kennis verbreden en verankeren. Het is een verrijkende ervaring om die vervolgens toe te passen in de muziek,” vertelt een van de onderwijzeressen, terwijl ze kleurpotloden opbergt. Er dan is er ook nog het therapeutische aspect van zang en muziek. De kinderen kunnen even ontsnappen aan de realiteit, zich uitdrukken, zich kunstenaar voelen, en niet louter patiënten in een ziekenhuis. Wanneer ze achteraf luisteren naar het resultaat van hun werk, zelfs als ze ondertussen genezen zijn, houden ze de cd als een herinnering aan hun verblijf hier en hoe ze er toen aan toe waren.
Samenwerken met grote namen: “Wij creëren kwaliteitsmuziek!”.
“En bovendien maken wij kwaliteitsmuziek,” vervolgt Christian Merveille. “Wist je dat we al samenwerkten met grote namen als Adamo, Marka en natuurlijk ook onze peter José Van Dam? Wanneer de teksten en melodieën van de kinderen worden uitgevoerd door professionals, krijgen ze meer weerklank en dat vervult hen met trots.” Ook al is het nu al een tijdje geleden, de symbolische waarde van die samenwerking blijft en ze verleent onze vereniging enig aanzien. De artiesten kwamen de kinderen meermaals een bezoek brengen om bij te praten. Christian Merveille vertelt: “Op een dag kwam José Van Dam hier aan met een doos vol snoepgoed. Hij wou ze uitdelen, maar een jongetje met diabetes kon en mocht ze niet aannemen. Daarop kieperde José de snoepjes weg en gaf de doos aan de jongen als geschenk…” De meeste liedjes gaan niet over ziekte of het ziekenhuis, maar heel af en toe gebeurt het toch. Het liedje ‘Attrape ma chanson’ handelt bijvoorbeeld over niet besmettelijke ziektes, waar mensen toch schrik van hebben. Daarom voelen kinderen zich soms uitgesloten.
Muziek- en zanglessen op maat in de pediatrische afdelingen
Wanneer ze geen liedjes creëren met de patiëntjes, gaan de zes muzikanten van ‘Une note pour chacun’ langs op de pediatrische diensten van vier ziekenhuizen: Erasmus, Saint-Luc, Sint-Pieter en het Kinderziekenhuis. “Tijdens de lockdown konden we niet ter plaatse gaan. Toen gebruikten we Zoom via een robot, die op de kamers kwam. Niet ideaal, maar zo konden we wel contact houden” herinnert Pascale de Laveleye zich.”Nu mogen we weer langsgaan en hervatten we de activiteiten: zingen op de kamer, muzieklessen…”
Een woordje over de Robert Dubois-school
Het initiatief komt dus van de vzw ‘Une note pour chacun’ en vindt plaats in Robert Dubois-school. Ter herinnering: dit is een scholengroep voor buitengewoon onderwijs type 5. De zeven vestigingen op het Brusselse grondgebied onthalen kinderen en jongeren die in het ziekenhuis verblijven of ambulante zorg krijgen. Wij bezochten de hoofzetel in het UKZKF. De lessen worden in de verschillende instellingen ofwel klassikaal, ofwel aan het bed van de patiënt gegeven. Directrice Frédérique Fremaux: “De leerkrachten volgen het schoolprogramma van het kind en passen zich aan in functie van zijn niveau. Het is heel belangrijk dat het geen achterstand oploopt en zijn vaardigheden behoudt. Toch is alles minder streng geregeld, want het is eerder een recht dan een plicht. We schenken bijzondere aandacht aan de tussenkomsten van artiesten: muzikanten, acteurs, clowns, acrobaten… We organiseren ook uitstappen naar het theater, het museum en de bibliotheek, voor zover de gezondheid van de kinderen dit toelaat. We willen voor hen een positieve omgeving creëren, een soort van welzijnsbubbel waar ze niets anders zijn dan gewoon kinderen.”
Sofia Douieb
LEES OOK
