Naar aanleiding van zijn participatieve project ‘What do you think?’, liet Unicef 150 kinderen van 6 tot 17 jaar, die worden opgevolgd in de kinder- en jeugdpsychiatrie, aan het woord over hun dagelijkse leven, hun wensen en angsten. De WGO bundelde die getuigenissen in een rapport en gaat op zoek naar pistes om hun welzijn te verbeteren.
Volgens de laatste ramingen van Unicef, kampt ruim 16,3% van de kinderen van 10 tot 19 jaar in België met een mentale stoornis, met een diagnose gesteld volgens de WGO-definities (Wereld Gezondheidsorganisatie). Maar wellicht gaat het maar om het topje van de ijsberg, want veel kinderen krijgen geen diagnose en door de Covid-19-pandemie is de bezorgdheid alleen maar toegenomen. Daarom wou de WGO hen zelf aan het woord laten. “We kunnen onmogelijk adequate initiatieven en programma’s rond de mentale gezondheid uitwerken, als we niet eerst luisteren naar de jongeren, hen actief betrekken en mobiliseren. Kinderen en jongeren met een mentale gezondheidsproblematiek hebben veel te vertellen. Wat hun leeftijd ook is. Ze hebben meningen, ideeën, dromen, suggesties… Nu stellen we hen vragen en luisteren we naar hun antwoorden,” schrijft Unicef in zijn rapport.
“What do you think ?” : een project gespreid over meer dan twee jaar
Dankzij het gedeelte over mentale gezondheid van het ‘What do you think’-project, dat twee jaar in beslag nam, kregen de 150 geïnterviewde kinderen een podium. “Zij praten openlijk over hun leven in en buiten het ziekenhuis. Hun blik op de zorg is helder, soms bitter, maar altijd ontroerend. De meesten zijn heel dankbaar tegenover de professionals die hen omringen, maar ze klagen tegelijk aan dat de zorg soms afgebroken wordt en dat de regelgeving niet altijd fair aanvoelt. In het ziekenhuis smeden ze heel nauwe banden met elkaar, maar het leven in groep valt hen soms zwaar. (…) Te weinig tijd voor zichzelf en met het gezin, de behoefte aan contacten met de buitenwereld, de nood aan affectie… Het afzien, maar ook het lachen. Alles komt aan bod, niets wordt verzwegen.”
Ter informatie, het ‘What do you think’-project is een overkoepelend initiatief, opgestart in 1999. Zowat elk jaar richt Unicef zich tot jongeren tot 18 jaar om hun mening te vragen over een maatschappelijk onderwerp. Om hen een stem te geven in het debat en vervolgens gemeenschappelijke verbeteringsvoorstellen te formuleren. Tussen 2020 en 2022 vormde de mentale gezondheid dus het centrale thema.
Wat jongeren wensen: participatie, preventie en een beter onthaal
De aanbevelingen door de kinderen en jongeren om de mentale gezondheid van de jeugd te verbeteren, werden in het Unicef-rapport gebundeld in drie grote delen:
- Participatie: luisteren naar wat de kinderen en jongeren te zeggen hebben in de maatschappij als geheel. Rekening houden met hun mening. Kinderen en jongeren betrekken als motor van verandering voor ieders welzijn…
- Preventie: wijklocaties voorzien. Discriminatie bestrijden. De stilte breken en het stigma rond de mentale gezondheid van kinderen wegnemen. Van de school een plaats van bijstand maken. Strijden tegen cyberpesten en pesten op school. Eerstelijnsprofessionals opleiden…
- Onthaal in en buiten het ziekenhuis: erover waken dat een ziekenhuisopname pas als laatste middel wordt ingezet. Verschillende vormen van individuele en groepstherapie aanbieden, waarbij er niet altijd moet gepraat worden. Alle kinderen betrekken bij het ziekenhuisleven en de organisatie van de zorg. Ervoor zorgen dat elk ziekenhuis beschikt over een team van professionals, die klaar staan om de kinderen verder te helpen. Meer tijd om te bewegen, spelen, de gedachten te verzetten. Een betere continuïteit in de zorg…
Getuigenissen uit de kinder- en jeugdpsychiatrie
Een bloemlezing uit het Unicef-rapport:
“Het opstarten van de therapie was vreemd. Het duurde lang voor alles begon. Ik dacht dat ik niet zou binnen mogen, dat mijn problemen niet zwaar genoeg waren.” − MEISJE, 14 JAAR
“Ik vond het vervelend dat ik meteen werd opgenomen, de volgende dag reeds. Ik had liever een paar dagen gehad om te wennen aan het idee.” − JONGEN, 14 JAAR
“Ik was zenuwachtig toen ik hier aankwam, maar was blij met de grote tuin. Alleen jammer dat ik geen konijnen zag. Ik was zenuwachtig voor de ontmoeting met de andere kinderen en om met hen te spelen.” − MEISJE, 8 JAAR
“Ik hou van de kunsttherapie, ik wil mijn gevoelens uiten en er woorden boven plaatsen.” − MEISJE, 15 JAAR
“Soms zijn de vragen die ze stellen te moeilijk. Dan weet ik het antwoord niet en moet mama mij helpen. Ik weet niet wat antwoorden en krijg dan stress.” − JONGEN, 10 JAAR
“Door de badges hebben we de indruk dat we in een instelling of gevangenis zitten.” − MEISJE, 15 JAAR
“We vormen hier een familie, er ontstaan banden. Het wordt moeilijk om terug te keren naar het leven van vroeger.” − JONGEN, 15 JAAR
“Ik ban dol op macaroni, een film in de stad, spaghetti, een boek, schilderen, kleuren en stressballen maken.” − MEISJE, 7 JAAR
“Het is niet fijn wanneer ze mij kwaad zien en ik in isolatie moet.” − MEISJE, 7 JAAR
“Een eerlijke behandeling voor elke jongere is heel belangrijk. We willen dat iedereen op gelijke voet behandeld wordt en zichzelf kan zijn op een eerlijke manier.” − GROEP JONGEREN VAN 12 JAAR EN OUDER
“We zijn zo weinig thuis. Een kleine voormiddag en een halve dag. Dat maakt mij boos.” − JONGEN, 9 JAAR
Ik kan goed praten, maar niet goed mijn gevoelens uiten.” − MEISJE, 15 JAAR
Besluit: “ze willen zichzelf zij en de stilte breken”
Deze kinderen die verblijven of opgevolgd worden in de kinder- of jeugdpsychiatrie, hebben dromen, verlangens en behoeften. Ze willen parten en gehoord worden. Ze willen contacten met andere jongeren. Ze willen hulp krijgen, of toch minstens hulp voor hun ouders. Ze willen ondersteuning en aangepaste psychologische hulp. Ze willen begrepen worden door hun school. Ze willen een veilige plaats, waar hun welzijn centraal staat. Ze willen opgevolgd worden door professionals met een opleiding en interesse in de mentale gezondheidszorg. Ze willen zichzelf zijn en de stilte verbreken. Laat ons hen een luisterend oor bieden, dat is wel het minste wat we kunnen doen!
→ Hier kan je het volledige UNICEF-rapport downloaden
↓ Video over het What do you think’-project
LEES OOK :
