Zorgwekkende stijging van het gebruik van antidepressiva bij jongeren in België

Een van de meest opvallende gegevens uit het onderzoek “Geneesmiddelengebruik bij jongeren”, uitgevoerd door de Onafhankelijke Ziekenfondsen, is de sterke toename van het gebruik van antidepressiva bij jongeren in België. Tussen 2013 en 2022 is het gebruik van deze geneesmiddelen met 60 % gestegen, wat zorgwekkend is voor gezondheidsprofessionals. Hoewel slechts 1,6 % van de jongeren in 2022 antidepressiva gebruikte, roept deze stijgende trend vragen op over de geestelijke gezondheid van jongeren en de manier waarop psychische problemen worden aangepakt.

De Onafhankelijke Ziekenfondsen geven aan dat deze stijging niet geleidelijk is verlopen. Het piekgebruik van antidepressiva vond plaats na de Covid-19-pandemie, een periode die gekenmerkt werd door een sterke toename van angststoornissen, depressies en andere psychische problemen bij jongeren. De gezondheidscrisis, met de lockdowns, sociale beperkingen en de druk van schoolprestaties, had een aanzienlijke impact op het mentale welzijn van jongeren.

“Covid-19 fungeerde als een versneller van reeds bestaande trends, en legde de psychologische pijn van veel jongeren bloot en versterkte deze”, merkt een geestelijke gezondheidsdeskundige op.

Waarom antidepressiva?

De toename van het gebruik van antidepressiva bij jongeren roept ook vragen op over de alternatieve oplossingen die hen worden aangeboden om hun geestelijke gezondheid te beheren. Volgens sommige specialisten kan deze stijging verband houden met een gebrek aan toegang tot psychologische zorg of met een onderbenutting van niet-medicamenteuze benaderingen, zoals psychotherapie of psycho-educatie. “We zien een trend naar medicalisering van situaties die in sommige gevallen beter kunnen worden beheerd door middel van psychologische begeleiding”, zegt een psycholoog gespecialiseerd in adolescentie tegen de Onafhankelijke Ziekenfondsen. Het onderzoek benadrukt dat niet-medicamenteuze methoden, zoals cognitieve gedragstherapie (CGT), vaak onderbenut blijven, ondanks dat ze hun doeltreffendheid hebben bewezen bij de behandeling van angststoornissen en depressies.

Verlenging van de behandelingsduur

Het onderzoek toont ook een ander belangrijk gegeven aan: de gemiddelde duur van behandelingen met antidepressiva is in dezelfde periode met 60 % gestegen. Dit betekent dat niet alleen meer jongeren deze geneesmiddelen voorgeschreven krijgen, maar dat ze deze ook voor langere periodes innemen. “Dit is een van de belangrijkste zorgen”, benadrukken de Onafhankelijke Ziekenfondsen. Hoewel antidepressiva effectief kunnen zijn bij de behandeling van ernstige depressie, is het cruciaal om ze niet als een langetermijnoplossing te zien, vooral niet bij jongeren die nog in volle psychologische ontwikkeling zijn. Een verlenging van de behandeling kan leiden tot afhankelijkheid en langdurige bijwerkingen.

De geestelijke gezondheid van jongeren: een dringend vraagstuk

Gezien deze zorgwekkende vaststellingen roepen de Onafhankelijke Ziekenfondsen op tot een collectief bewustzijn over de manier waarop de geestelijke gezondheid van jongeren wordt behandeld. “Het systematisch voorschrijven van antidepressiva moet in vraag worden gesteld”, staat er in de conclusies van het onderzoek. Hoewel deze geneesmiddelen noodzakelijk kunnen zijn in gevallen van ernstige depressie, loopt een te snelle of langdurige toediening het risico om onderliggende problemen te maskeren die psychologische begeleiding vereisen. Het bevorderen van niet-medicamenteuze benaderingen staat daarom centraal in de aanbevelingen. Jongeren, die zich in een fase van emotionele en mentale ontwikkeling bevinden, zijn immers bijzonder gevoelig voor de effecten van antidepressiva.

“Het is essentieel om alternatieve oplossingen te promoten en de toegang tot psychologische zorg te verbeteren”, benadrukt het rapport.

Wat zijn de risico’s op lange termijn?

Antidepressiva zijn weliswaar effectief in het behandelen van depressiesymptomen, maar ze brengen ook risico’s met zich mee, vooral bij jongeren. “De bijwerkingen kunnen onder meer bestaan uit slaapproblemen, stemmingswisselingen, of zelfs afhankelijkheid bij langdurig gebruik”, legt een psychiater uit. Daarom pleiten de Onafhankelijke Ziekenfondsen voor een striktere waakzaamheid bij het voorschrijven van deze medicijnen en voor een nauwgezette opvolging van jongeren die ze gebruiken. Hoewel het gebruik van antidepressiva onder jongeren toeneemt, mag deze trend niet afleiden van de noodzaak om duurzamere en minder invasieve oplossingen te bevorderen voor de behandeling van geestelijke gezondheidsproblemen. Gezondheidsprofessionals, ouders en opvoeders moeten samenwerken om jongeren beter te begeleiden en hen een ruimere toegang te bieden tot psychologische zorg, terwijl de afhankelijkheid van medicijnen zoveel mogelijk wordt verminderd.

→ Download de volledige studie

 

LEES OOK: